Het Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden heeft een inventarisatie gedaan om zicht te krijgen op de gevolgen van de coronacrisis. Met ruim 160 jeugdhulpaanbieders is contact geweest over de impact van de kabinetsmaatregelen op de continuïteit van de hulpverlening. Ook zijn er dagelijkse contacten met aanbieders om een beeld te krijgen van de gevolgen voor henzelf. Deze inventarisatie geeft een eerste indruk; kwantitatieve gegevens worden in een later stadium verwacht.
Aanbieders zetten zich volledig in om de continuïteit van jeugdhulp te waarborgen. Dit lijkt in de meeste gevallen goed te lukken, waar nodig in een andere vorm. Veel waardering gaat uit naar de flexibiliteit en creativiteit van hun medewerkers, maar er zijn ook zorgen over de belastbaarheid. Enkele aanbieders -ondermeer in de welzijnssector- geven aan hun hulpverlening tijdelijk stop te hebben gezet en sommige zijn daartoe gedwongen vanwege de strikte maatregelen. Het gaat hierbij om onderwijs- of groepsactiviteiten. Ook is er speciale aandacht voor kinderen van ouders met vitale beroepen.
Nieuwe zorgvormen ontstaan
Komen er onder druk van de omstandigheden nieuwe vormen van hulp die minder tijd vergen en op de lange termijn effect hebben? Het is nog te vroeg om deze vraag goed te kunnen beantwoorden. Wel zijn er nieuwe werkvormen met digitale tools ontstaan, waarbij de hulpverlening ‘screen-to-screen’ gaat in plaats van ‘face-to-face’. Een aantal aanbieders geeft aan dat zij hierbij tegen beperkingen aanlopen. Bij ouder-kind observatie speelt bijvoorbeeld de vraag hoe je veilig video-opnames kunt verzenden. Beeldbellen lukt bij jongeren wel, maar kleine kinderen lopen weg van het scherm. Daarnaast blijkt een rustig gesprek met ouders soms lastiger, nu de kinderen thuis zijn van school en het gesprek soms verstoren.
Face tot face contact blijft nodig
In onveilige situaties of als het dagelijks functioneren van kinderen thuis belemmerd of ontwricht wordt, blijft fysiek contact nodig. Uiteraard zijn de RIVM-richtlijnen hierbij leidend. Verschillende praktijken proberen de hulpverlening op een zo normaal mogelijke manier te continueren. Een psycholoog geeft aan: ‘Wij schudden geen handen meer, deuren gaan automatisch open en dichte deuren openen en sluiten wij steeds zelf. Ook overleggen we met cliënten wat zij willen bij tekenen van coronabesmetting. De afspraak wordt uitgesteld of omgezet in een beeldbel-sessie. Behandelingen die nabijheid vragen -zoals EMDR- gebeuren met gepaste afstand van elkaar.’ Ook op beschermd wonen locaties gaat de ondersteuning door, met aangepaste groepsactiviteiten en bezoekregelingen.
Hoe omgaan met corona-besmette jongeren
Aanbieders hebben interne crisisteams ingericht of staan op een andere wijze stil bij de vraag hoe met de crisis om te gaan. Als jongeren corona-symptomen hebben, stemt de behandelaar met de ouder af of zij op een verantwoorde manier naar huis kunnen of langer thuis kunnen blijven. Bij onveilige situaties thuis wordt de jeugdbeschermer betrokken voor het opstellen van een veiligheidstaxatie. De ambulante hulpverleners maken afspraken met de ouders en jongeren over telefonische contactmomenten. Als in geval van verblijf jongeren nog niet naar huis kunnen, blijven ze op de groep waar de RIVM-richtlijnen gelden.
Consequenties coronacrisis
De consequenties zijn nog niet helemaal te overzien. Over de beschikbaarheid van het personeel is het beeld gevarieerd. Sommige aanbieders verwachten het te redden met het beschikbare personeel, andere werken aan oplossingen voor het tekort aan personeel bij stijgend ziekteverzuim. Ook helpen aanbieders elkaar door personeel of ruimte beschikbaar te stellen. Een landelijk initiatief is inmiddels van start gegaan:https://www.extrahandenvoordezorg.nl. Verder zijn er bij een aantal aanbieders zorgen over de financiële consequenties. Sommige zelfstandigen en grotere organisaties zien vraaguitval, geven signalen over liquiditeitsproblemen en vragen om bevoorschotting. Zij verwijzen naar het Rijk en de VNG die -overigens net als de H10-gemeenten- hard werken aan het komen tot passende oplossingen. Aanbieders hopen dat daar snel duidelijkheid over komt.